Herstelondersteunende Zorg

Van cliëntidentiteit naar burgerschap

Het Zwarte Gat beschouwt herstel als een individueel en persoonlijk proces waarin de mogelijkheden en kracht van de mens centraal staan. Het (weer) gaan functioneren in sociale rollen (bijvoorbeeld als ouder of werknemer) is uiteindelijk een belangrijk streven. Hierdoor is herstellen ook zeer goed mogelijk wanneer de aandoening niet geheel verdwijnt. Herstel impliceert een actieve acceptatie van kwetsbaarheden en beperkingen, en een geleidelijke inwisseling van de cliëntidentiteit naar burgerschap.

Herstel heeft tijd nodig

Het gaat bij herstel ook om het dagelijkse, sociale en maatschappelijke functioneren en om het ontwikkelen van sociale en maatschappelijke rollen (ook wel maatschappelijk herstel genoemd), zowel in de beperkte kring van lotgenoten, familie en vrienden als in de bredere context van werk, studie en vrije tijdsbesteding. Hierbij gaat het niet alleen om persoonlijke ondersteuning bij dit maatschappelijk herstel, maar ook om de verbetering van de maatschappelijke positie van de betrokkenen: om sociale inclusie en om vermindering van stigma, discriminatie en uitsluiting.

Omdat herstel een uniek persoonlijk proces is, kan de persoon het alleen zelf doen en moet hij zelf de regie hebben. Maar het hoeft niet alleen. Ook bij herstel is de ondersteuning van anderen, zoals familieleden en naasten, lotgenoten, ervaringsdeskundigen en professionals belangrijk. Deze herstelondersteuning houdt in dat de omgeving kan aansluiten bij het persoonlijk herstelproces en ondersteuning kan bieden daar waar dat nodig is: maatschappelijk, klinisch, bij levensvragen etc.

Herstelondersteuning betekent in elk geval op een andere manier omgaan met mensen met problemen dan tot voor kort gebruikelijk was: de wensen, behoeften en mogelijkheden van de persoon zélf vormen het vertrekpunt, de ondersteuning sluit daar op aan.

De directe leefomgeving en alle hulpverlening en begeleiding binnen de ggz en het sociale domein zouden dan ook ten dienste moeten staan van het persoonlijke herstelproces van de persoon in kwestie. Een goede samenwerking tussen de disciplines binnen de nulde, eerste en tweede lijn is daarbij essentieel.

De zorgverlener is er voor de cliënt

Herstelondersteuning heeft dan ook alles te maken met een (veranderende) rol en houding van de hulpverlener. Die rol is niet meer primair die van interveniërende deskundige maar die van betrokken ondersteuner of coach. De leefwereld, het levensverhaal, de wensen en de prioriteiten van de persoon zijn leidend, evenals de eigen krachten en eigen ervaringskennis en hulpbronnen in de directe omgeving.

Een ander kenmerk van herstel ondersteunende zorg is de gelijkwaardigheid in de relatie tussen hulpverlener en cliënt, waarbij – naast de beschikbare professionele kennis – de kennis, ervaringen en vaardigheden van de persoon zelf ook een belangrijke rol spelen. De cliënt wordt ruimte geboden (en néémt die ruimte ook) om te zoeken naar de betekenis van ervaringen en naar de gewenste steun bij het hervinden van eigen veerkracht.

Herstel is een persoonlijk, uniek proces en vraagt dus om persoonlijke en unieke ondersteuning

De hele organisatie van de zorg dient dienstbaar en ondersteunend te zijn aan wat cliënten nodig hebben, dus ook de organisatie van de toegang van zorg, het mogelijk maken van keuzes door cliënten voor de best passende zorg en het bewerkstelligen van een goede match met hulpverleners.

 

Reacties zijn gesloten.